รู้จัก Attachment Styles

สมองมนุษย์มีความซับซ้อนต่างๆมากมาย สิ่งที่หล่อหลอมความซับซ้อนที่แตกต่างกันของมนุษย์แต่ละคน นอกจากกรรมพันธ์แล้ว ก็คือประสบการณ์นี่แหละค่ะ และหนึ่งในประสบการณ์ที่ shape เราได้มากเลยก็คือ "การเลี้ยงดูในวัยเด็ก"

"Attachment theory" เป็นทฤษฎีที่เริ่มโดยนักจิตวิทยาและจิตแพทย์ ชาวอังกฤษ John Bowlby (1958) โดยเขาได้เสนอว่า Attachment หรือ ความผูกพัน คือกลไกทางธรรมชาติในการเอาตัวรอดของมนุษย์ โดยเฉพาะทารกที่ยังไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ จึงต้องร้อง หรือส่งเสียงให้พ่อแม่ ผู้ปกครองคอยปกป้องและดูแล

คำว่า attachment ถูกใช้เพื่ออธิบายความสัมพันธ์ระหว่างเด็กกับพ่อแม่ หรือผู้เลี้ยงดู ในแง่ของการทำให้เด็กรู้สึกมั่นคง ปลอดภัย และได้รับการปกป้อง ไม่ใช่เพียงแค่เรื่องของความปลอดภัยทางร่างกาย (กินอิ่ม นอนหลับ) เท่านั้น ประเด็นหลักของ attachment ก็คือ การทำให้เด็กๆรู้สึกว่าเขาปลอดภัยกับความสัมพันธ์กับคนๆนั้น (attachment figure)ในขณะที่เขากำลังสำรวจโลกที่เขาเพิ่งได้สัมผัสนี้ เช่น เมื่อเขาไม่สบาย เสียใจ ผิดหวัง หวาดกลัว ... การตอบสนองของผู้เลี้ยงดูในแง่ของการให้ความปลอดภัยกับเด็กๆจะเป็นตัวกำหนดรูปแบบความผูกพันและพฤติกรรมที่ตามมาของเด็กๆต่อโลกและคนรอบข้างได้ในอนาคต

โดยจากการทดลองของ Ainsworth (1967) เขาแบ่งรูปแบบของความผูกพัน (attachment styles) ของพ่อแม่และเด็กเป็น 4 ประเภท:

1. ผูกพันแบบมั่นคง (secure)

2. ผูกพันแบบหลีกเลี่ยง (avoidant)

3. ผูกพันแบบไม่แน่นอน (ambivalent)

4. ผูกพันแบบไร้รูปแบบ (disorganized)

หลังจากอ่านแล้ว อาจจะลองตั้งคำถามกับ "รูปแบบความผูกพัน" ของเรากับพ่อแม่ หรือผู้เลี้ยงดู และทบทวนพฤติกรรมที่เป็นปัจจัย ซึ่งเราอาจจะมีรูปแบบที่แตกต่างกันกับแต่ละผู้เลี้ยงดูนะคะ เช่น เราอาจจะมี secure attachment กับแม่ แต่มี avoidant attachment กับพ่อก็ได้ และไม่จำเป็นว่าเราจะอยู่แค่ในประเภทใดประเภทเดียว มนุษย์มีความซับซ้อนกว่านั้นมาก เราอาจจะเป็น avoidant 60% จากการเลี้ยงดูจากพ่อแม่ แต่อาจจะแสดง secure attachment 40% จากประสบการณ์และผู้เลี้ยงดูคนอื่นที่มีอิทธิพลในชีวิตเรา

และ “การตอบสนอง” ของผู้เลี้ยงดูก็ไม่ได้เป็นแค่ปัจจัยเดียวในการทำให้เราเป็นคนแบบนี้นะคะ ประสบการณ์ต่างๆก็อาจจะเปลี่ยนเราให้มีพฤติกรรม และรูปแบบ attachment ที่เปลี่ยนไปก็ได้ เช่น เราอาจจะเริ่มต้นด้วย avoidant style แต่การทำความเข้าใจกับประสบการณ์ในวัยเด็ก การเลี้ยงดูจากพ่อแม่ และการสำรวจพฤติกรรมตัวเองในปัจจุบันที่อาจจะมาจาก attachment style อาจจะทำให้เราเข้าใจและตระหนักถึงที่มาที่ไปของพฤติกรรมเราในปัจจุบันได้ และเมื่อเราเห็นมันชัดเจนมากขึ้น เราจะสามารถเปลี่ยนแปลงไปสู่ secure attachment ได้

รัก, แอม🌻